Vitamine M

onse instrument dat er is, de bombarde. Een snoeihard klein dubbelriet blaasinstrument. De oorsprong van dit instrument gaat ver terug. Veel kruisvaarders in de middeleeuwen waren afkomstig uit Bretagne en kwamen op hun reis naar Jeruzalem door Turkije waar zij in aanraking kwamen met de snerpende zoorna. Deze wordt in combinatie met een grote trom nog altijd bespeeld bij Turkse bruiloften en besnijdenissen. Veel westerse mensen noemen het gejengel, maar gelukkig namen de ‘bedevaartgangers’ het instrument mee terug naar huis waar het zich ontwikkelde tot de bombarde, het meest Bretonse instrument dat je gaat tegenkomen dus. Ook "onze" hobo komt hier uiteindelijk uit voort. Je zou kennen zeggen, een prachtig voorbeeld van interculturele uitwisseling avant la lettre! In dit nummer vond ik het leuk om naast een tinwhistle twee bombardes over elkaar op te nemen, vandaar deze ingenieuze titel. De buren van destijds zijn al lang geleden vertrokken!

Mijn eerste trekharmonika was een zogenaamd Hohner Goudbrand. Eigenlijk vond ik het geluid veel te schel en had het te veel zweving. Tot ik de geweldige Italiaanse accordeonstemmer en restaurateur Peruzzi ontdekte die vlak bij mij in de buurt woonde. Hij vond dit maar een “kiender accordennetje” zoals hij het noemde maar vond het ook wel weer grappig omdat hij gewend was om alleen maar met van die knoerten van accordeons van de grote jongens te werken. Hij heeft toen op mijn verzoek de zogenaamde zweving eruit gehaald en vanaf dat moment had ik een superstrak geïntoneerd instrument met een stemming die veel in de Ierse muziek wordt gebruikt. Ik vond mijn ‘nieuwe’ oude instrument zo inspirerend dat ik uiteindelijk een veel te lang instrumentaal nummer heb gemaakt en opgenomen met toevoeging van fluiten en opnieuw een bombarde. Overigens lag dit klusje een beetje onder zijn niveau en hoefde ik er dan ook helemaal niets voor te betalen. Ik ben later nog vaak bij hem terug geweest om mijn andere trekharmonika’s te laten stemmen. Wat een feest was het altijd om bij hem te mogen komen en dan nog eens zijn vrouw die altijd koekjes kwam brengen. God hebbe zijn mooie accordeonziel en zijn spaghetti Nederlands!

En als je wil horen hoe een Ierse trekharmonika echt moet klinken, luister en kijk dan snel naar mijn idool Sharon Shannon. Zij is ongeveer de aardigste muzikant die ik ken en van een virtuositeit waar ik helemaal gek van word. Voor de mensen die van syncopen houden, let maar eens goed op wat er vanaf 02:05 gebeurt. Over girl power gesproken!

Begin negentiger jaren kreeg ik van een Turkse vriend een saz cadeau. Het was voor mij de eerste kennismaking met dit Turkse snaarinstrument, maar vooral met kwarttonen die wij in de westerse muziek helemaal niet kennen. Waar wij met een twaalftonig toonstelsel werken bestaan er in de Turkse muziek nog eens vijf extra tonen, zeg maar tussen de witte en de zwarte toetsen van een piano. Onze ongeoefende oren ervaren deze kwarttonen vaak als vals, maar eenmaal gewend aan deze vreemde eenden in de bijt zie ik het juist als een enorme verrijking en zijn ze voor mij inmiddels heel gewoon geworden. Mijn eerste zoektocht op dit bijzondere instrument leidde tot het nummer B-D-A Saz. Deze prozaïsche titel slaat op de stemming die ik hier gebruik. Om nationalistische Turken die de Armeense genocide ontkennen een beetje te pesten heb ik ook een duduk gebruikt, het meest kenmerkende Armeense instrument en voorloper van de klarinet. Ook hoor je nog een Ierse tinwhistle. 

In het kader van ‘Less is more’ kon ik ooit van iemand een tenorgitaar overnemen. Het ziet er weliswaar uit als een gitaar, het klinkt ongeveer als een gitaar, het heeft ook stalen snaren maar het heeft gelukkig maar vier snaren. Dat scheelt geld, gewicht en een hoop gedoe. Gewoon wat pingelen en wat over elkaar opnemen, een elektrische bas erbij en dan krijg je dit instrumentaaltje.

Dit is een instrumentaal stuk dat ik maakte naar aanleiding van de ontdekking van een aantal heerlijke vieze synthesizergeluiden die me een beetje doen denken aan die geweldige live-uitvoering Stop Making Sense van de Talking Heads. Het klinkt quasi Iers omdat het gebaseerd is op een fragment uit het lied Follow Me Up To Carlow dat ik ken van de legendarische groep Planxty.

Dit lied gaat over ene Danny Kay, misschien wel die bekende Amerikaanse acteur van lang geleden, geen idee. In ieder geval iemand die niet heel veel succes heeft in de liefde maar het uiteindelijk eigenlijk ook wel goed vindt zo. Om dit nummer na hele lange tijd weer eens te kunnen spelen heb ik onlangs speciaal weer een tenorgitaar aangeschaft.

Na het wiel is de ukelele (De Springende Vlo) de mooiste uitvinding van de mens. Beiden zijn simpel, goedkoop en maken het leven een heel stuk aangenamer. Mijn eerste ukelele had ik als tiener maar had een kort leven nadat de moeder van een vriend uit die tijd erop is gaan zitten. Sindsdien heb ik veel ukeleles versleten en nog steeds pak ik er vrijwel dagelijks een om gedachteloos muziek te mijmeren. Dit nummer is een van de resultaten daarvan. Dat wil zeggen, drie ukeleles over elkaar heen en nog wat begeleiding. Omdat ik destijds een CD tegenkwam met allerlei omgevingsgeluiden erop en een krakende deur wel erg leuk vond heb ik deze er maar bijgezet. Dit is wat je hoort als je de deur opent! 

Ook voor Behind Closed Doors ben ik gaan grasduinen in CD’s met leuke geluiden. In dit geval hoor je iemand die een trap afloopt en terechtkomt in het geroezemoes van een café-achtige ruimte. Dit moeten de kelders van een kasteel in het Zuid-Franse Lunas voorstellen. De melodie is daar ontstaan waar ik in de negentiger jaren met het Funtheater was om met een aantal muzikanten een theaterstuk op het lokale dorpsplein te begeleiden. Het was een geweldig leuke week met allerlei toneelspelers, muzikanten en bewoners. Ik speel dit nummer nog regelmatig, maar dan noem ik het toch liever Cantina de Lunas als mooie herinnering aan deze hete week!  

Mocht je in elfen geloven en mochten die muziek maken dan klinkt het waarschijnlijk ongeveer zo. Niet te ingewikkeld of moeilijk, maar nogal luchtig. Meer dan dit is er niet bekend over hen!

Iets vergelijkbaars geldt voor Elfendans 2. Deze is ontstaan om de eerste versie een open eind had zullen we maar zeggen. Misschien komt er nog wel een sequel in de vorm van Elfendans 3 en dan zal de merchandise ook niet lang meer op zich laten wachten!

Dit nummer begint met een twee minuten durende huilscene, maar gaat dan over in een Latijns-Amerikaanse swing. Er kan dus ook gelachen worden. Buiten alle synthesizergeluiden hoor je een cuatro, dat wil zeggen een paar over elkaar. Dit is de moeite waard om te vermelden, omdat deze lang geleden speciaal voor mij is gemaakt door mijn vriend Hans die na de bouw van een gitaar nog hout overhad en  

De oorsprong van dit nummer gaat terug tot in de middeleeuwen, Zuid-Frankrijk. In de loop der tijden zijn er verschillende versies ontstaan bekend onder de namen J’ai vu le loup en Ai vist lo lop in het Occitaans. Het liedje waarschuwt kinderen en herders voor de wolf, ja toen al! De Vlaamse groep Laïs heeft er jaren geleden trouwens een bescheiden hitje mee gehad. Een prachtige versie is die van het Franse ensemble Le Poeme Harmonique. In mijn versie heb ik gebruik gemaakt van dulcimers, een soort glijgitaar zullen we maar zeggen. 

De muziek van dit nummer kwam er bijna vanzelf toen ik in 1993 een tweedehands tenorgitaar kocht en er wat op zat te rommelen, omdat ik de stemming ervan nog niet kende. Er kwam deze melancholische melodie uit en die vroeg om een tekst maar dat is zoals je op deze opname kunt horen helemaal niet zo simpel. Nu zoveel jaren later heb ik daar toch maar eens wat aan staan bijschaven en hopelijk is deze iets beter geworden (zie bijlage).

In de jaren tachtig hoorde ik voor het eerst de folkgroep Pyewackett die vooral Engelse muziek uit de zestiende en zeventiende eeuw speelde. Ik vond hun aanpak en vooral hun geluid nogal bijzonder. Dit vrolijke nummer draagt hun naam, maar eerlijk gezegd weet ik totaal niet meer of ik deze melodie nou zelf ooit heb bedacht of dat het van hen afkomstig is. Gezien de kwaliteit hiervan ben ik bang dat het van Pyewackett zelf is, maar ik kan het helaas niet terugvinden op platen van hen uit die tijd. Gezien het uptempo vond ik een trekharmonika en een fluit wel op zijn plaats. Een stevige drumcomputer eronder doet vervolgens wonderen!

In 1992 was ik met mijn vriend Harry op fietsvakantie in Polen om daar onze gezamenlijke vriend Peter op te zoeken die regelmatig verbleef op de boerderij van zijn schoonfamilie in het piepkleine boerengehucht Leopoldov. Tot op de dag van vandaag hebben we het hier nog over. Peter herinnert mij dan telkens weer aan de beste nacht slapen die ik ooit heb meegemaakt en die was letterlijk op de hooiberg in een grote oude houten schuur bij de boerderij. Er was geen stromend water, wel zagen we de bodem van de put dreigend snel naderen in deze snikhete Poolse zomer. Dit resulteerde  in een legendarische ‘scheerworkshop’ op het gras met een piepklein bakje laatste water. Pools is trouwens een onmogelijke taal, maar één woord staat mij nog altijd bij en dat is het onuitspreekbare woord Spozywcze. Voor ons arme fietsers en kampeerders was dit een oase in de woestijn, omdat dit duidde op een winkel voor levensmiddelen. Een lang verhaal om te zeggen dat ik eigenlijk geen flauw idee heb waarom ik specifiek dit nummer zo genoemd heb!

Dat de bovenbeschreven Poolse vakantie nogal vruchtbaar was blijkt ook wel uit dit nummer. Naast onze tent hadden wij namelijk ook nog allebei een ukelele meegenomen op de fiets. Daar konden we de blits mee maken op de kleine dorpspleintjes die wij onderweg aandeden. Dat wil zeggen dat wij als een soort rattenvangers niet veel meer aantrokken dan de dorpsjeugd die eerlijk gezegd weinig aankon met twee volwassen mannen in korte broeken met kindergitaartjes. Waarschijnlijk hadden wij meer lol dan zij. Toen wij in die vakantie met onze tent aan een mooi meer in de Mazuren stonden waren wij blijkbaar zo geïnspireerd geraakt dat we dit nummer hebben gemaakt, zonder rijmwoordenboek trouwens want die hadden wij zeker niet bij ons! 

Om de Polentrilogie af te maken bij deze dan onze Poolse ‘hit’ Hoc tutai. Onze vriend Peter had ons wat woordjes geleerd die wij aan elkaar hebben gebreid tot dit volslagen onzinnige liedje. Vrij vertaald komt het erop neer “Kom hier mijn schatje, kom op mijn schoot”. Dit hebben we daar dus ook voor kinderen gespeeld en gelukkig zijn we hier nooit voor opgepakt maar ik vraag mij af of je daar heden ten dage nog mee weg zou komen. Overigens, als ik af en toe eens een Pool tegenkom zeg ik om indruk te maken en uit onhandigheid altijd maar hoc tutai. Gelukkig kunnen ze daar dan toch wel erg om lachen!